Sytuacja osoby doznającej przemocy

OFIARAMI PRZEMOCY SĄ GŁÓWNIE OSOBY:

• zależne od partnera, z lękiem i depresją;
• o niskim poczuciu własnej wartości, nie radzące sobie z istniejącą sytuacją, zestresowane;
• wyizolowane społecznie, z poczuciem winy, łatwo podporządkowujące się, lojalne;
• o zniekształconym wizerunku partnera, nadużywające alkoholu i narkotyków.

Nie jest to jednak regułą, nie istnieje typowy portret ofiary przemocy.

Osobą doświadczającą przemocy może stać się każdy z nas...

Kiedy słucha się osób pokrzywdzonych, można odnieść wrażenie, że mówią o sobie dwoma głosami. Jeden mówi o cierpieniu i skrzywdzeniu, natomiast drugi jest oskarżający, wytyka słabe strony i obarcza odpowiedzialnością za wszystko zło. Natomiast w razie ofert pomocy zaprzeczają wszystkim trudnościom.
Przemoc wyciska emocjonalne i fizyczne piętno oraz wywiera głęboki wpływ na życie ofiary.

Destrukcyjne działanie traumy jaką jest niewątpliwie przemoc, poza szkodą fizyczną, polega na niszczeniu wyobrażeń ofiary na temat własnej osoby i świata. Świat przestaje być bezpiecznym miejscem do życia, wydarzenia są nieprzewidywalne, nie ma się na nie żadnego wpływu. Ofiary przemocy uważają się za mało wartościowe, nieatrakcyjne, zaburzone i głupie.

Ten negatywny wizerunek tworzy się przez lata, czasami od dzieciństwa. Niszczy zaufanie do siebie i uniemożliwia skuteczne działanie. U ofiar przemocy obserwuje się liczne psychologiczne następstwa. Problemy ze sobą i w kontaktach z innymi. Często mają obniżony nastrój, są nadwrażliwe na sygnały odrzucenia, nie mają zaufania w bliskich relacjach. Ciągły strach o siebie i innych członków rodziny powoduje utratę  poczucia bezpieczeństwa. Ofiary przemocy stają się nadmiernie czujne na sygnały zagrożenia. Częste jest poczucie głębokiej izolacji, wynikającej ze wstydu, obaw przed odwetem, zazdrości i kontroli ze strony sprawcy. Osoby maltretowane doświadczają zdrady przez osobę najbliższą, co narusza ich zaufanie do innych.

U ofiar przemocy obserwuje się liczne ograniczenia. Częste jest przekonanie, że to w nich tkwi przyczyna złego traktowania przez partnera i dlatego nie zasługują na pomoc. Bagatelizują zachowanie sprawcy, twierdzą, że obrażenia powstałe w wyniku przemocy nie są poważne. Częsty jest strach, że w przypadku ujawnienia przemocy sprawca w odwecie nasili jej stosowanie. Sprawca często uniemożliwia szukanie pomocy poprzez utrudnianie kontaktów. Częstym ograniczeniem jest silny lęk przed utratą partnera w wyniku ujawnienia jego zachowań przemocowych. Partner jest osobą znaczącą i jedynym źródłem miłości mimo wyrządzanych krzywd.

SYNDROM KOBIETY MALTRETOWANEJ:

• niska samoocena,
• wycofanie z kontaktów społecznych,
• oraz wyuczona bezradność - czyli poddanie się, zaprzestanie działania, wynika to z przekonania, że cokolwiek się zrobi, nie będzie to miało jakiegokolwiek znaczenia.

Ofiary czynią liczne próby, by zmienić sytuację i przerwać przemoc, chociaż ich próby są nieskuteczne. Działania podejmowane służą raczej zmniejszeniu ryzyka ataków fizycznych i przetrwaniu niż jednoznacznej zmianie sytuacji i przerwaniu przemocy raz na zawsze.

SKUTKI PRZEMOCY DOMOWEJ:

Powtarzająca się przemoc prowadzi do poważnych objawów takich jak:

• zaburzenia snu,
• kłopoty z kncetracją na rzeczach obojętnych, np. takich jak program TV, czy lektura książki,
• chroniczne zmęczenie,
• uczucie przygnębienia smutku, obojętność i brak zaiteresowań,
• problemy z jedzeniem (np. utrata apetytu lub nadmierne objadanie się)
• nadmierna męczliwość,
• bóle głowy, pleców, serca,
• bóle w krzyżu lub w stawach
• chroniczne infekcje dróg moczowych
• nadciśnienie,
• nagłe przypomnienie sobie przemocy doznanej w dzieciństwie lub w wieku dorosłym bądź innych traumatycznych doświadczeń,

Objawy te są rezultatem stałej czujności i wzmożonego napięcia, potrzebnych do obrony przed ewentualnym atakiem.

Ofiary przemocy domowej doświadczają lęku, cierpienia, bezsilności, przygnębienia i rozpaczy. Ich ciało i psychika doznają ostrych urazów i podlegają długotrwałemu procesowi niszczącego stresu i zagrożenia. Ofiara przemocy ponosi ogromne emocjonalne koszty bycia w takiej sytuacji.

Czynniki zniewalające

Czynniki zniewalające utrudniają osobie doznającej przemocy wychodzenie z sytuacji przemocy domowej:

• mity i stereotypy podtrzymujące przemoc,
• milczenie świadków,
• działające mechanizmy przemocy (cykle przemocy, wyuczona bezradność, zjawisko „prania mózgu”, proces wtórnej wiktymizacji: burzenie utrwalonych przekonań, wtórne zranienie).

Wyróżniamy dwa czynniki podtrzymujące przemoc:

• wewnętrzne: osobowość, urazy i choroby psychiczne, niedojrzałość emocjonalna itp.,
• zewnętrzne: zła sytuacja rodzinna i ekonomiczna, autokratyczny i bezwzględny model wychowania, brak zatrudnienia, nieodpowiednie wzorce przekazane przez otoczenie.

Czynniki wyzwalające

Czynniki wyzwalające to czynniki pomagające w zatrzymaniu przemocy i wyjściu z sytuacji przemocy domowej to:

• zasoby wewnętrzne (umiejętności i wiedza, działania i konkretne zachowania, dotychczasowe sposoby radzenia sobie z sytuacją problemową, plany i marzenia, doświadczenia życiowe),
• zasoby zewnętrzne (inni ludzie – rodzina, znajomi, dzieci, instytucje, dobra materialne, środowisko naturalne).

Źródłami czynników zniewalających i wyzwalających przemoc mogą być:

• warunki bytowe,
• postawy osób znaczących,
• dostępność i jakość instytucjonalnych form interwencji i wsparcia,
• styl zachowania, osobowość i inne właściwości ofiary,
• specyfika relacji interpersonalnych między ofiarą i sprawcą,
• inne znaczące relacje interpersonalne np. dzieci, pamięć minionych doświadczeń życiowych ofiary.

CO MOŻE POMÓC W WYCHODZENIU Z SYTUACJI PRZEMOCY?

• powiedzenie innym o doznawanej przemocy – przełamanie tabu milczenia i sekretu,
• zwrócenie się o pomoc do sąsiadów, przyjaciół, rodziny,
• zgłoszenie się do instytucji pomocowej (np. GOPS, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Centrum Interwencji Kryzysowej, Policja, schroniska hostele), rozmowa ze specjalistą zajmującym się problemem przemocy,
• pójście na spotkanie grupy wsparcia,
• wezwanie Policji,
• uruchomienie procedury „Niebieskie Karty”,
• podjęcie kroków prawnych i wykorzystanie możliwości prawnych (alimenty, postępowanie karne, separacja, rozwód).

CELE GRUP WSPARCIA DLA OSÓB DOZNAJĄCYCH PRZEMOCY

Celem pracy z grupą jest:

• przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie z trudnymi sytuacjami,
• rozwój poczucia tożsamości,
• odbudowanie związku z samym sobą,
• uczenie się asertywnych zachowań, uporanie się z urazem,
• uświadomienie mocnych i słabych stron ofiary,
• przywrócenie siły i energii do działania,
• uwierzenie we własne siły
• podniesienie poczucia wartości ofiary.